SVVHDB — CXXIII

Ik zou een wekelijkse blog kunnen bijhouden over wat ik elke week weer in dit land op dorpsniveau gebeurt. Hier. Op deze plek. In zoveel verschillende facetten. En ik kan gewoon thuis blijven.

Afgelopen maandag verscheen het eerste facet, een historisch facet.

Rij je vanaf de hoofdweg het dorp binnen, dan kom je na de spoorwegovergang op een gegeven moment links de winkel van Lucian tegen. Rij je rechtdoor, de Strada Principală in, dan kom je aan het eind van het dorp rechts ons huis, ons prachtig blauwe huis tegen. Ga je echter bij de winkel van Lucian rechts naar beneden het bruggetje over, dan kom je in Strada Juler. De straat waar de vroege broodfabriek in vervallen toestand nog bestaat. Waar ik vorige week nog respect ging betuigen aan de overleden Limpiu. Waar geen asfalt ooit die straat beroerde.

De splitsing Principală en Juler (bron: Google Street View)

,Sinds dat ik in dit dorp kom ging ik voorheen voornamelijk naar rechts. De hoofdstraat kende nog geen asfalt, de winkel van Lucian zag er nogal aggenebbisj uit en de bomen waren ietwat kleiner. Rechts woonden de ouders van mijn ex. De eerste vijftien jaar van mijn verblijf in dit dorp verbleef ik dus aan de Strada Juler. weliswaar kwam ik sporadisch in de Strada Principală om familie te bezoeken, een fles sterk bij de plaatselijke stokerij te halen, of — en toen kon ik dat nog — naar Laslău Mic te lopen.

Na een jaar of vijftien kwam ik er nog slechts sporadisch — mijn ex verbleef inmiddels voorgoed op de psychiatrische afdeling van het streekziekenhuis en ik trok een, twee keer per jaar door het Roemeense land tot ik mijn eigen plek hier gevonden hebȘ domweg gelukkig aan de Hoofdstraat.

Ik heb altijd begrepen dat de naam Juler was afgeleid van de naam van een manspersoon — alhoewel er eigenlijk niet echt een eigennaam is, die de etymologie van Juler zou kunnen verantwoorden.

Afgelopen maandag hoorde ik het interessante verhaal, dat “Juler” is afgeleid van het woord “ziler”. Ziler is het Roemeense woord voor “dagloner”; zile is de genitiefvorm van zi — “dag” — en de “r” op het einde komt van het suffix “–ar”, dat uitoefenaar — ook in het Nederlands bestaat dat van het Latijnse –arius afgeleide suffix — van een bepaald beroep aanduidt.
Ziler is de dagloner die elke dag naar de graaf in het naburige Bahnea ging om tegen een hongerloontje te gaan werken.
Dit soort historiserende duiding van dorpsaspecten deed me enorm deugd.

Het was me al opgevallen dat mensen die aan de Strada Juler wonen zich anders voelen dan mensen die aan de hoofdstraat wonen. Woon je aan de Strada Juler, dan ben je een Julerian.
Het is tevens het dorpsgedeelte aan de andere kant van de beek — het zou me niets verbazen dat in vroeger tijd er twee kernen waren die later tot dat ene dorp Laslăul Mare is geworden. Het bestaan van een nu verdwenen kerkgebouw aan het einde van Juler zou die theorie kunnen ondersteunen. Wat dat betreft is er nog redelijk veel en mooi historisch onderzoek te doen.

Strada Juler. Voor het beige huis is het begin van de weg te zien die naar Bahnea gaat.
Eeuwenlang de route van de dagloners. (Foto: ©2015 Dorina)

Bewerking Josephinische Landesaufnahme ±1785.
Van rechts naar links op de kaart is de splitsing van de hoofdweg en Juler te zien.
In roze is de route naar Bahnea aangegeven
— de grote rode vlek in Bahnea is het kasteel van de graaf

In 2013 kwam ik definitief in dit dorp te wonen — een van de eerste dingen die Dorina me zei was: ‘Je bent geen Julerian meer...’ Ach, ik ben nog steeds Dordtenees, Nijmegenaar en Zutphenaar. En. Laslean is evenzo mooi.

Afgelopen week was het echter moeilijk Juler te bereiken — het had drie dagen achtereen geregend, dusdanig dat het water van de beek die normaal gesproken het gehele jaar vrijwel onzichtbaar is, nu zelfs de brug die de Țelină — de straat waar Botul woont — deed onderlopen.

Meteen gezien dat Doutzen helemaal los kan gaan in het water. Niet veel later deed Isza de kippen achter slot en grendel en kon Johnny ook helemaal los in het water. De dolste pret hadden die beiden.

Gisteren — zondag — sprak ik Gusti. Zijn stuk land ligt schuin achter waar ons hek ophoudt. Zijn tomaten en bonen waren verzopen. Hij hoopte op veel zon ter droging van de grond en dan zou ijj zien wat de uiteindelijke gevolgen waren.
Dat hij naar mijn mening van het begin af aan daar nooit tomaten en bonen had moeten planten, omdat de zigeuners uit Laslău Mic daar wel raad mee zouden weten.
Voor de goede orde: ik discrimineer inderdaad. De realiteit is nu eenmaal zo dat de zigeuners uit Laslău Mic, althans behalve de hardwerkende Rromahans en Rromaingrid, liever jatten dan te moeten werken, ook al is het voor een sociale uitkering [heb je hier een uitkering, dan moet je elke drie maanden zeventig uur werken voor de gemeenschap].

Laarzen. Soms onontbeerlijk.

Gisteren — zondag — was ik eveneens begonnen met deze blog. Maar ja, het is zondag en dat is ook de dag dat we kinderen en kleinkind bezoeken. Op de terugweg bij Dorina en Marius langs. Praktisch gezien om Marius te vragen of hij wat pallets kan regelen, zodat we een groter kippenhok kunnen gaan maken en amicaliter om bij te kletsen en de puppy's, de kindjes van Eli te zien.

Putttere cățelușului ⁄ Puppy Powerrr!

Vijf zijn er geboren. Vorig jaar had Eli er drie, waarvan er eentje al na een week overleed. Dorina schonk een glaasje kersenbrandewijn in en vroeg of we — net als vorig jaar — weer puppy’s konden verkopen in Nederland.
Ik zei dat ik niets kan beloven, maar wel mijn best voor hun ga doen.