De druivenoogst was zwaar tegengevallen en daarbij, zoveel wijnranken hebben we nu ook weer niet, dus na kort beraad met Isza besloten om van de duiven rachiu te maken.
De gemalen druiven gingen als druivendrab in de ton, twee kilo suiker erbij, deksel er losjes op en elke dag omroeren. Dat twee weken lang.
In de derde week ging de ton naar Nea Costel, de buurman 150 meter verderop, die twee stookketels op zijn erf heeft staan. Vroeger had hij daar een vergunning voor, kwamen mensen uit het dorp en wijde omgeving met hun gegiste pruimendrab naar hem om rachiu te stoken. Dag en nacht werd er gestookt.
Nea Costica ken ik al vrij lang. Vroeger had ik schuin tegenover hem een huis. Een huis dat mijn ex samen met haar broer gekocht had. 2500 Duitse mark, waarvan ik er 1700 had betaald. Maar ja, ik heb het al eens eerder geschreven in mijn blog. Mijn ex was nog niet mijn ex en werd in Nederland zwaar psychisch ziek. Om kort te gaan, die broer van mijn ex regelde wat met een notaris en ik had de helft van dat huis niet meer. Ik kan er niet om treuren — “God slaapt niet” is een Roemeens gezegde, dus ik ga ervan uit dat die broer zwaar gestraft zal worden door God. Ach eigenlijk is dat al lang en breed gebeurd. Tien jaar geleden heeft hij een vrouw doodgereden terwijl–ie als een Maleier achter het stuur zat. Dat heeft hem zo'n 25.000 lei gekost, een bedrag dat door ophoesting die broer tot een alcoholisch wrak heeft gemaakt en nog verlaten door zijn vrouw ook nog.
Hoe dan ook, Nea Costel ken ik al vrij lang. Vroeger had ik schuin tegenover hem een huis. Steeds als ik daar voor korte of lange tijd verbleef kocht ik bij Nea Costel mijn rachiu. Tot op een gegeven moment hij me een liter rachiu had verkocht, die totaal anders was dan het glaasje dat hij me had laten proeven. Rachiu die niet gestookt was van pruimen, maar van scheermessen. Woest was ik. Ik ging terug en zei hem, dat ik van mijn hele leven niets meer van hem zou afnemen. Dat was in 2003.
in 2014 had ik via Isza weer contact met hem. Isza was in die tijd seizoensarbeidster en bewerkte het land voor Nea Costel en zijn vrouw. Sindsdien krijg ik van hem uitstekende rachiu. Als ik rachiu bij hem koop, krijg ik altijd een glas van honderd gram, twee borrels voorgeschoteld.
Brandewijn van vruchten wel te verstaan. In het gemeen zijn dat pruimen, maar van peren kun je evengoed een smakelijke rachiu maken. Rachiu van appelen vind ik wat minder qua smaak. De allerlekkerste rachiu die ik echter ooit heb geproefd, was een rachiu gestookt van sinaasappelen — een neef van mijn ex was een van de eersten in het dorp die in Spanje ging werken, zo rond 2001. Hij kwam terug en dacht goede zaken te kunnen doen met de verkoop van sinaasappelen. Vijfhonderd kilo had hij bij zich. Wat hij zich niet had gerealiseerd was dat niemand in het dorp geld had voor sinaasappelen. Alzo zei vader Țoțu hem er dan maar rachiu van te maken. Het resultaat was een Grand Marnier met een alcoholpercentage van 63º.
63º is daarbij het ideale percentage. Mijn rachiu kreeg uiteindelijk een percentage van 53º, hetgeen ook goed te doen is, om een eufemisme te gebruiken.
Rachiu is trouwens de term zoals we die in het dorp gebruiken. Een andere benaming is țuica, dat is de term die het meest wordt gebruikt buiten de Ardeal/Transilvania/Erdely/Siebenbürgen/Zevenburgen.
Maar er zijn meer benamingen, in de streek Bihor, tegen de grens met Hongarije, spreekt men van pălincă, in het Hongaars pálinka. Pálinka wordt sinds 2004 door de Europese Unie beschouwd als behorende tot het Hongaarse culturele erfgoed. Trouwens pálinka is in tegenstelling tot wat vele mensen denken, geen Hongaars woord, maar komt het het Slavisch. De Slavische stam paliti betekent “branden”, “destilleren”.
In de Maramureș spreekt men weer van horincă of turț. ‘Maakt allemaal niet uit, als er maar alcohol in zit,’ zo zei mij laatst een Roemeense dialectkenner.
Zo'n stookketel is trouwens best prijzig, zo rond de 1900 lei kost een in dit dorp gemaakte koperen ketel.
De rachiu komt trouwens goed uit, want de volgende dag viel reeds de eerste sneeuw. Nou ja, niet dat dat wat uitmaakt, want nu ik dit schrijf is het heerlijk weer buiten.